‘สารทจีน’ ความหมาย ‘มงคล’ ของไหว้ และไหว้อะไรบ้าง

ในหนึ่งรอบปี ชาวจีนมีธรรมเนียมการไหว้ใหญ่ 8 ครั้ง และใน วันพุธที่ 2 กันยายน ปีนี้ ซึ่งตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 7 ตามปฏิทินจันทรคติของชาวจีน คืออีกหนึ่งการไหว้ที่สำคัญของชาวจีน มีชื่ออย่างทางการว่า Zhongyuan Jie (จงหยวน เจี๋ย) ชาวจีนแผ่นดินใหญ่ที่เป็นชาวบ้านทั่วไปเรียกกันติดปากว่า “กุ่ย เจี๋ย” หรือ “วันผี” และคนไทยเชื้อสายจีนในเมืองไทยเรียกวันนี้ว่าวัน สารทจีน นั่นเอง

ลัทธิเต๋าเชื่อว่า “วันผี” หรือ “วันสารทจีน” คือวันที่ประตูนรกเปิดให้ดวงวิญญาณออกมารับส่วนบุญส่วนกุศล ลูกหลานชาวจีนจึงถือวันนี้เป็นวันสำคัญ เนื่องจากจะได้ทำบุญเซ่นไหว้ ‘เจ้าที่’ ครั้งใหญ่ ที่สำคัญคือ การแสดงความกตัญญูต่อบรรพบุรุษ ตลอดจนทำกุศลต่อวิญญาณเร่ร่อน(ผีไม่มีญาติ)

ธรรมเนียมปฏิบัติของวันสารทจีนคือ การจัดชุดไหว้ ประกอบด้วย ของคาว ขนมหวาน และ ผลไม้

ตัวอย่างชุดไหว้โหงวแซ  : ของคาว 5 ประเภท

ของคาว

ถ้าเตรียม ของคาว ไว้ 3 อย่าง เรียก ซาแซ, 5 อย่าง เรียก โหงวแซ นิยมใช้ “เนื้อสัตว์” ที่มีความหมายมงคลในการไหว้ ดังนี้

• ไก่ ต้องมาครบทั้งตัว ปีกไม่หัก หนังสวยงาม (ไม่ถลอก) และมีเครืื่องในอยู่ครบ หมายถึง ความเจริญรุ่งเรือง ความก้าวหน้าในหน้าที่การงาน โดยเฉพาะ ‘ตับ’ ที่มีรูปทรงคล้ายหมวกขุนนางจีน แสดงถึงอำนาจวาสนา
• เป็ด นิยมต้มพะโล้ทั้งตัว เป็ดอยู่ได้ทั้งบนบกและลอยในน้ำ สื่อถึง ความสามารถหลากหลาย และความสะอาดหรือสิ่งบริสุทธิ์
• หมู เนื้อหมูสามชั้นหรือ ‘ขาหมูพะโล้’ ก็ได้ หมายถึง ความอุดมสมบูรณ์ มีกินมีใช้, ที่นิยมไหว้ด้วย ‘ขาหมูพะโล้’ เพราะดูแล้วมีลักษณะคล้าย ‘ก้อนทอง’ ยิ่งทวีความเป็นมงคล
• ปลา คนจีนแต้จิ๋วเรียก ‘ปลา’ ว่า ‘ฮื้อ’ พ้องเสียงกับคำที่มีความหมายว่า ‘เหลือเฟือ’ ปลาสำหรับชาวจีนจึงเป็นสัญลักษณ์ของความอุดมสมบูรณ์ มีโชคลาภ เหลือกินเหลือใช้ และประสบความสำเร็จ
• กุ้ง เมื่อลวกสุกแล้วมีสีแดง หมายถึง ความเป็นสิริมงคลกับชีวิต เสริมบารมี
• ปู หมายถึง การมีชื่อเสียง บารมี เพราะมีราคาแพง เปรียบอาหารของฮ่องเต้
• ปลาหมึก สื่อถึงความอุดมสมบูรณ์ เหลือกินเหลือใช้

ตัวอย่างชุดไหว้ซาแซ  : ของคาว 3 ประเภท

ตัวอย่างชุดไหว้โหงวเปี๊ย : ขนมหวาน 5 อย่าง

ขนมหวาน

ถ้าเตรียม ขนมหวาน ไว้ 3 อย่าง เรียก ซาเปี้ย, 5 อย่าง เรียก โหงวเปี้ย ขนมหวานที่นิยมใช้สำหรับจัดชุดไหว้ ประกอบด้วย

• ขนมเทียน สื่อถึงชีวิตอันรุ่งโรจน์โชติช่วงเหมือนแสงไฟหรือแสงเทียน การมีชีวิตที่ดี ทำสิ่งใดก็ราบรื่น และมีความหวานชื่น
• ขนมเข่ง รสหวานของขนมเป็นสัญลักษณ์แทนความหวานชื่น การมีชีวิตที่ดี ราบรื่น และอุดมสมบูรณ์
• ขนมกุยช่าย หมายถึง การมีชีวิตที่ยืนยาว การประสบพบเจอความโชคดี
• ขนมถ้วยฟู สีสันสวยงาม เนื้อเบาฟูฟ่อง หมายถึงชีวิตที่เจริญ เฟื่องฟู งอกงาม สมบูรณ์พูนสุข
• ซาลาเปา (หรือหมั่นโถว) คำว่า ‘เปา’ แปลว่า ‘ห่อ’ จึงหมายถึง ห่อโชคลาภหรือเงิน-ทองมาให้ลูกหลาน
• ขนมเปี๊ยะ เป็นสัญลักษณ์ของความพรั่งพร้อม สมบูรณ์ และความสมหวัง
• จันอับ ทำจากธัญพืชและน้ำตาล จึงสื่อถึงความหอมหวานและเจริญงอกงามรุ่งเรืองในชีวิต
• ขนมโก๋ มักอยู่ในพิธีมงคลของจีน แป้งเนียนๆ รสหวาน แผ่นโต สื่อถึงชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น และความร่ำรวย

ตัวอย่างชุดไหว้โหงวก้วย : ผลไม้ 5 ชนิด

ผลไม้ 

ถ้าเตรียม ผลไม้ ไว้ 3 อย่าง เรียก ซาก้วย, 5 อย่าง เรียก โหงวก้วย ผลไม้ที่มีความหมายมงคลตามความเชื่อชาวจีนซึ่งนิยมเลือกมาจัดเป็นชุดไหว้ ได้แก่

• ส้ม หมายถึง ความโชคดี ร่ำรวย ชาวจีนเรียกส้มว่า “ไต้กิก” ไต้ แปลว่า ใหญ่, กิก แปลว่า มงคล, ส้มจึงมีความหมาย ‘มหาสิริมงคล’
• กล้วย แตกหน่อง่าย มีผลเป็นเครือมากมาย หมายถึง ความสำเร็จ มีบริวารดี มีลูกหลานสืบสกุล
• สับปะรด ในภาษาชาวจีนแต้จิ๋วเรียก “อั่งไล้” อั่ง-แปลว่าสีแดง ไล้-แปลว่าเรียกมาหา จึงมีความหมายถึง การกวักโชคกวักลาภให้เข้ามา
• องุ่นแดง เอาเคล็ดเรื่องสี หมายถึง ความร่ำรวย ชื่อยังพ้องเสียงกับคำว่า “ผูเถา” หมายถึงความเจริญงอกงาม และมีอายุยืน
• ลูกพลับ ความหมายถึง ความหนักแน่นมั่นคง จิตใจเข้มแข็ง จึงสื่อถึงการผ่านพ้นอุปสรรคไปได้อย่างราบรื่น ความยั่งยืน มั่นคง และรุ่งเรือง
• แก้วมังกร ความหมายดีทั้งชื่อและสีสัน ภาษาจีนคือ “หั่ว หลง กั่ว” มีคำว่า “หลง(มังกร)” อยู่ในชื่อ มังกร-คือสัญลักษณ์ของความอุดมสมบูรณ์ สีแดงคือความเป็นสิริมงคล
• แอปเปิ้ลแดง ภาษาจีนแมนดารินออกเสียง “ผิงกั่ว” ผิง-แปลว่าความสงบสุข แอปเปิ้ลแดงจึงมีความหมายถึง การมีชีวิตที่สงบสุข ไม่มีโรคภัยเบียดเบียน
• สาลี่ หมายถึง โชคลาภ ความมั่นคง การพบเจอสิ่งดี ๆ ในชีวิต
• ทับทิม หมายถึง การมีบุตรที่ดี มีลูกชายมาก